Czym jest fundacja rodzinna?
Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów.
Założenie fundacji rodzinnej:
Fundatorem fundacji rodzinnej może być wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złożyła oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie. Fundacja rodzinna może być ustanowiona przez więcej niż jednego fundatora. Fundacja rodzinna ustanawiana w testamencie może mieć tylko jednego fundatora. Prawa i obowiązki fundatora są niezbywalne.
Zakres działalności gospodarczej jaką może prowadzić fundacja rodzinna:
Fundacja rodzinna może wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221) tylko w zakresie:
- zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
- najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
- przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju albo za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
- nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
- udzielania pożyczek:
- spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały albo akcje,
- spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
- beneficjentom;
- obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
- produkcji przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych, z wyjątkiem przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych uzyskanych w ramach prowadzonych działów specjalnych produkcji rolnej oraz produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, o ile ilość produktów roślinnych lub zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy, hodowli lub chowu, użytych do produkcji danego produktu stanowi co najmniej 50% tego produktu;
- gospodarki leśnej.
Aktywa fundacji rodzinnej:
Fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100.000 zł. Ilekroć w ustawie jest mowa o wartości mienia wniesionego do fundacji rodzinnej albo mienia fundacji rodzinnej, rozumie się przez to wartość rynkową składników wniesionego mienia w innej postaci niż środki pieniężne, ustaloną na dzień wniesienia mienia, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2587, 2640 i 2745 oraz z 2023 r. poz. 185). Wartość mienia wniesionego do fundacji rodzinnej w postaci waluty obcej przelicza się na złote według kursu średniego tej waluty ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień wniesienia mienia. Fundacja rodzinna nie może zwracać fundatorowi mienia wniesionego na pokrycie funduszu założycielskiego ani w całości, ani w części, chyba że ustawa stanowi inaczej. Akt założycielski i testament, sporządza się w formie aktu notarialnego. Fundacje może założyć obywatel innego kraju nieposiadający obywatelstwa polskiego.
Beneficjenci fundacji rodzinnej:
Beneficjentem może być; osoba fizyczna, organizacja pozarządowa, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadząca działalność pożytku publicznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 tej ustawy, która zgodnie ze statutem może otrzymać świadczenie od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Beneficjentem może być fundator.
Fundator może zastrzec, że przedmioty przypadające małoletniemu beneficjentowi z tytułu świadczeń spełnionych przez fundację rodzinną nie będą objęte zarządem sprawowanym przez rodziców. W przypadku gdy fundator nie wyznaczył zarządcy, zarząd sprawuje kurator ustanowiony przez sąd opiekuńczy.
Świadczenia na rzecz beneficjentów:
Spełnienie świadczenia na rzecz beneficjenta fundacji rodzinnej nie może zagrażać wypłacalności fundacji rodzinnej wobec jej wierzycieli niebędących beneficjentami fundacji rodzinnej i każdorazowo jest uzależnione od bieżącej sytuacji finansowej fundacji rodzinnej. W przypadku wstrzymania spełnienia świadczenia, bieg terminu jego spełnienia ulega zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.
Przez wypłacalność rozumie się zdolność fundacji rodzinnej do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, a opóźnienie w ich wykonaniu nie przekracza trzech miesięcy.
W przypadku braku możliwości zaspokojenia beneficjentów w pełnej wysokości, w związku ze zobowiązaniami wobec osób trzecich, zarząd dokona miarkowania świadczeń, tak aby nie pokrzywdzić żadnego z beneficjentów. Bieg terminu spełnienia świadczeń co do pozostałej kwoty ulega zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.
Opodatkowanie fundacji rodzinnych:
Opodatkowanie fundacji rodzinnych zostało uregulowane w Ustawie poprzez zmiany wprowadzone do poszczególnych ustaw podatkowych. Kluczowe zmiany dotyczą kwestii związanych z podatkiem dochodowym do którego zapłaty zobowiązane są:
- osoby prawne;
- osoby fizyczne.
Powołanie fundacji rodzinnej oraz czynności związane z transferem majątku są wolne od podatku. Ponadto w zakresie dozwolonej działalności gospodarczej która została uregulowana w ustawie fundacja rodzinna skorzysta z podmiotowego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych. W rezultacie fundacja rodzinna nie zapłaci podatku od uzyskanych zysków kapitałowych (np. od otrzymanych dywidend, od dochodów ze sprzedaży akcji lub ich umorzenia) ani od odsetek od pożyczek udzielonych spółkom powiązanym lub beneficjentom.
Opodatkowanie fundacji rodzinnych:
- składniki majątkowe, w tym środki pieniężne, rzeczy lub prawa, przeniesione na beneficjenta albo oddane beneficjentowi do korzystania przez fundację rodzinną albo fundację rodzinną w organizacji, zgodnie ze statutem i listą beneficjentów.
- mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej,
- świadczenia w postaci ukrytych zysków
– wynosi 15% podstawy opodatkowania.
Przez świadczenia w postaci ukrytych zysków, rozumie się:
- odsetki, prowizje, wynagrodzenia i inne opłaty od jakiegokolwiek rodzaju pożyczki udzielonej fundacji rodzinnej przez beneficjenta, fundatora lub podmiot powiązany z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
- darowizny lub inne nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenia przekazane, bezpośrednio lub pośrednio, na rzecz beneficjenta, fundatora, podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
- świadczenia na rzecz beneficjenta, fundatora lub podmiotu powiązanego z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną z tytułu:
- usług doradczych, księgowych, badania rynku, usług prawnych, usług reklamowych, zarządzania i kontroli, przetwarzania danych, usług rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu, gwarancji i poręczeń oraz świadczeń o podobnym charakterze,
- wszelkiego rodzaju opłat i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości,
- różnicę między wartością rynkową transakcji a ustaloną ceną tej transakcji między fundacją rodzinną a beneficjentem, fundatorem, podmiotem powiązanym z beneficjentem, fundatorem lub fundacją rodzinną;
- pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi w tej części, która podlegała zwrotowi w danym roku podatkowym i nie została zwrócona do dnia upływu terminu złożenia deklaracji, za ten rok podatkowy;
- pożyczkę udzieloną przez fundację rodzinną beneficjentowi na okres co najmniej 10 lat albo na okres krótszy niż 10 lat, jeżeli ostateczny termin obowiązywania umowy wyniósł co najmniej 10 lat.
Formą opodatkowania jest podatek liniowy. Opodatkowanie stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, w zakresie których Rzeczpospolita Polska jest stroną umowy. Ustawa przewiduje w określonych przypadkach mechanizm umożliwiający zwolnienie z otrzymanych świadczeń w podatku dochodowym od osób fizycznych.
Beneficjenci fundacji rodzinnej należący do najbliższej rodziny założycieli, tzw. grupy zerowej (małżonek, dzieci i zstępni, wstępni, pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha) oraz sami założyciele, otrzymujący świadczenia z fundacji, rozpoznają zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych (tzw. „zerowa” grupa podatkowa).
Analogiczne rozwiązania prawne w Europie:
Fundacje rodzinne, w podobnej formule jak ta która została przyjęta w Polsce, istnieją od wielu lat w krajach Europy Zachodniej, w tym na Malcie, Austrii, Liechtensteinie, Holandii, Niemczech, Szwajcarii i Szwecji. W krajach common law (Wielka Brytania, Irlandia, ale także np. Cypr) podobną funkcję pełni instytucja: ”trust”.
Nasze usługi
Jako doświadczony zespół doradców podatkowych, ekspertów podatkowych, prawników który zajmuje się fundacjami rodzinnymi możemy Państwu pomóc w następujących kwestiach:
- doradztwo prawno podatkowe na każdym etapie tworzenia fundacji rodzinnej,
- rejestrację fundacji rodzinnej w sądzie rejestrowym, nadzór nad postępowaniem rejestrowym,
- doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację,
- opracowanie statutu, spisu mienia,
- dobór optymalnej struktury aktywów fundacji rodzinnej,
- wypłata świadczeń,
- księgowość fundacji i sprawozdania,
- uczestnictwo w czynnościach notarialnych,
- analiza dotycząca planowania podatkowego,
- analiza prawna dotycząca nowych inwestycji,